چکیده نظرات استاد ارائه کننده بحث :
در نظام مردمسالار دینی ایران، انتخابات به عنوان اصلیترین و مهمترین صحنه حضور مردم برای تعیین سرنوشت و چگونگی اداره ی کشور شناخته میشود. طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی، اداره کشور ایران با اتکا به آرای عمومی از طریق انتخابات است. در واقع با توجه به مفهوم تکلیف و «الزام» ،شرکت در انتخابات تکلیف است زیرا اولاً شرکت در انتخابات به عنوان یک تکلیف و وظیفه دینی و شرعی، برای افراد واجد شرایط رأی دادن ،الزامی بوده و ثانیاً این افراد باید در انجام تکلیف نهایت دقت را برای صحیح انجام دادن تکلیف داشته باشند
بر همین اساس در یک نظام دینی ، حفظ این نظام و تلاش برای استمرار آن به بهترین وجه یک تکلیف دینی خواهد بود. حضرت امام خمینی (ره) در این خصوص میفرمایند: «امروز شرکت در انتخابات ریاست جمهوری نه فقط یک وظیفه اجتماعی و ملی است، بلکه یک وظیفه شرعی و الهی است که شکست در آن، شکست جمهوری اسلامی است، که حفظ آن بر جمیع مردم از بزرگترین واجبات و فرایض است و وسوسه در آن از شیطان، بلکه عمال شیطان بزرگ است.» چون انتخاب، مستلزم تصرف در حق غیر است، داراي حساسیت مضاعف می باشد.
در نگاه اسلام، حق و تکلیف از هم تفکیک نمیپذیرند، بلکه چونان دو رویّه یک امرند و هر حقی مستلزم تکلیفی و هر تکلیفی مستلزم حقی است، هرچند شرکت در انتخابات از نظر فردی، «به لحاظ واجب عینیبودن» اهمیت خاصی دارد، اما این عمل از نظر اجتماعی، «به لحاظ اینکه مشارکت در سرنوشت همگانی» قلمداد می شود، مستلزم دخالت در مصالح و منافع عمومی و حقوق غیر است و حساسیت افزونتری دارد. و بر این اساس تکلیف مضاعف صاحبان بینش و بصیرت واضح می شود.
چکیده نظرنقدکننده بحث:
منتقد :
مشارکت در انتخابات حق هر انسانی است نه تکلیف.
همچنانکه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که برگرفته از احکام اسلامی میباشد بر مسئله مشارکت مردم و سهیم کردن آن در اداره جامعه و صاحب حق بودن مردم تاکید کرده است.
در اصل ۵۶ و 59 قانون اساسی آمده است که حاکمیت مطلق بر جهان و انسان از آن خداست و هم انسان را بر سرنوشت اجتماعی خویش حاکم ساخته است و هیچ کس نمیتواند حق الهی را از انسان سلب کند یا در خدمت منافع فرد یا گروه خاصی قرار بدهد
به نظر می رسد که اصل انتخابات(هر انتخابی) با مکلف کردن انتخاب گران تعارض داشته باشد چراکه در این صورت اساساً انتخاب منتفی و بی معناست.
آیا اساسا این انتخابات که مبتنی بر آزادی است قابلیت پذیرش حکم شرعی وجوب یا تحریم را دارد یا خیر؟ و وقتی که ما بنا به اصل اساسی لا اکراه فی الدین و یا بنابر اصل مهم وجوب تحقیق در دین و حرمت تقلید، ملزم هستیم دین را آگاهانه انتخاب کنیم و حتی خداوند را پس از شناخت و آگاهی و استدلال بپذیریم. پس چگونه است که امر حکومت و دولت و ساختار قدرت سیاسی و تدبیر امور اجتماعی و دین مان را که بی تردید در قلمرو مباحات و یا منطق الفراغ قرار دارد تقلید و الزام و حکم شرعی معین میکند؟
حق و تکلیف دو مفهوم متقابل و دو روی یک سکه هستند،. پس اگر فردی در انتخابات شرکت نمی کند این حق اوست و اتفاقا دیگران در اینجا تکلیف دارند که او را در انتخاب آزاد گذاشته و ملامت نکنند.
نتایج دیدگاه موافق:
1- با توجه به مفهوم تکلیف و «الزام» شرکت در انتخابات وحفظ این نظام یک تکلیف دینی است
2- شرکت در انتخابات، از نظر فقه اسلامی، از سویی دخالت مستقیم در سرنوشت خود است، از دیگرسو، نقشآفرینی در سرنوشت جمعی ملت و کشور است؛ لهذا شرکت در انتخابات هم واجب عینی است هم واجب کفایی.
3- انتخاب، مستلزم تصرف در حق غیر است،لذا داراي حساسیت مضاعف است
4- ضمن تأکید بر حق افراد برای شرکت در انتخابات باید گفت به لحاظ ارتباط این حق با حقوق دیگران و نیز از جهت حفظ نظام اسلامی از خطرات و تهدیدات، در عین حال یک تکلیف نیز قلمداد می شود.
5- حضور نیافتن پای صندوق رأی و شانه خالی کردن از این تکلیف، قطعاً به معنای زمینه سازی سلطه ی کفار و مستکبرین خواهد بود.
نتایج دیدگاه مخالف :
1-براساس نظریه حاکمیت مردمی و دموکراسی که در جامعه وجود دارد و با تاکید قانون اساسی و اعلامیه حقوق بشر، مردم حق مشارکت دارند و تکلیفی بر آنان نیست.
2-حق و تکلیف دو مفهوم متقابل و دو روی یک سکه هستندپس اگر فردی در انتخابات شرکت نمی کند این حق اوست و اتفاقا دیگران در اینجا تکلیف دارند که او را در انتخاب آزاد گذاشته و ملامت نکنند.
3- انتخاب، با مکلف کردن انتخابگران تعارض دارد. چرا که در این صورت اساساً انتخاب منتفی و بیمعنی است.
- وقتی که ما بنا به اصل اساسی لا اکراه فی الدین و یا بنابر اصل مهم وجوب تحقیق در دین و حرمت تقلید، ملزم هستیم دین را آگاهانه انتخاب کنیم چگونه است که امر حکومت و دولت و ساختار قدرت سیاسی را الزام و حکم شرعی معین میکند؟
جمعبندی داور :
داور خانم فاطمه احمدی : همه ما وظیفه داریم از حق مسلم خود که شرکت در انتخابات است استفاده کنیم و انتخاب پرشوری داشته باشیم و مشوق خوبی برای دیگران باشیم. دشمنان اسلام می گویند که مردم ایران از انقلابشان خسته شده اند و ما با حضور پر رنگ خود نشان بدهیم که این گونه نیست و همچنان حامی انقلاب، رهبر، و انقلابمان هستیم. شرکت در انتخابات هم حق است هم تکلیف . حق است از آنجائیکه هر کس می تواند در انتخابات شرکت کند و می تواند کاندیدای مورد نظر خود را انتخاب کند. و کسی نمی تواند مانع او بشود و او را مواخذه کند. از طرف دیگر تکلیف است و اگر دست به انتخاب درست بزنیم و اصلح را انتخاب کنیم مسلما در سرنوشت کل کشورمان موثر است و نقش دارد و خداوند در قرآن کریم می فرماید: ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیر ما بانفسهم.خداوند سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی دهد مگر اینکه خودشان بخواهند تغییر بدهند. پس ما می توانیم با کمک یکدیگر و انتخاب اصلح، افرادی را سر کار بیاوریم که تعهد بیشتری دارند و با احساس مسئولیت بیشتر و توانمندی بیشتر و با حمایت مردم بتوانند مشکلات جامعه را حل و فصل کنند و روز به روز بتوانیم درخشش بیشتری داشته باشیم و انشاء الله انقلاب خود را بتوانیم به انقلاب حضرت مهدی(عج) متصل کنیم.
آخرین نظرات